معاهده ارزنه الروم

معاهده‌ی ارزنه‌الرّوم

«این عهدنامه که آن را باید معاهده‌ی دوم ارزنه‌الرّوم نامید در یک مقدّمه و نه ماده تنظیم شده بود و در شانزدهم جمادی‌الثّانی سال 1265 ه.ق. به امضای نمایندگان روسیه و انگلیس به عنوان ناظر و ضامن اجرای معاهده آن را امضاء کردند و قرار بر این شد که نمایندگان ایران نسَخ قرارداد را به امضاء محمد شاه و نماینده‌ی عثمانی آن را به امضاء سلطان عبدالمجید اوبل برسانند.

بر طبق فقره‌ی دوم (ماده دوم) قرارداد ایران از ادعای خود در مورد سلیمانیه صرف نظر کرده و سرزمین زهاب بدین ترتیب بین ایران و عثمانی تقسیم شد و این تقسیم با مرزهای کنونی ایران و عراق (که در آن زمان جزئی از امپراتوری عثمانی بود) تقریباً تطبیق می‌کند و مسأله کشتی‌رانی و یا کشتی‌هایی که به مقصد خرمشهر وارد شط‌العرب می‌شدند، می‌توانستند آزادانه تا محلّی که خط سرحدی دولتین از شط‌العرب جدا می‌شد رفت و آمد کنند.»[1]

---

[1] - ص 210 - ایران در دوره‌ی سلطنت قاجار - علی‌اصغر شمیم 1370

2 - آینه عیب‌نما، نگاهی به دوران قاجاریه، علی جلال‌پور، انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1394، ص 467