پیام تاریخ
بحث های تاریخ ایرانپیام تاریخ
بحث های تاریخ ایراننابودی گنجینه خاقان
نابودی گنجینه‌ی خاقان
از قدیم گفته‌اند که بادآورده را باد خواهد برد و در مورد خاقان تحقق یافت. فتح‌علی‌شاه پس از آن که در اصفهان فوت کرد برای مدّتی کوتاه یکی از پسرانش قدرت را در دست گرفت و در آن زمان کوتاه هر آن چه را که خاقان لئیم و پول‌پرست جمع‌آوری کرده بود بر باد داد و آخرین رمق‌های اقتصادی را هم از ایران گرفت و جالب آن که ملقّب به عادل‌شاه نیز گردید. در مورد او می‌نویسند: «پسر دهم فتح‌علی‌شاه، علی میرزا ملقّب به ظلّ‌السّلطان بود و لقب علی شاه و عادل شاه اختیار کرد و او اوّل کاری که کرد دستبرد به خزانه‌ی خصوصی فتح‌علی‌شاه و بذل و بخشش‌های بی‌جا از آن محل بود چنان‌که در یک وهله 400 هزار تومان زر مسکوک به کسان و فرزندان جماعتی که در رکاب فتح‌علی‌شاه به اصفهان رفته بودند، بخشید و در وهله‌ی دیگر 400 هزار تومان نیز به شاهزادگان و سران سپاهی و میرزا آقاخان وزیر لشکر که از اصفهان به تهران رسیدند، داد و ظاهراً علّت این که ظلّ‌السّلطان را عادل شاه لقب داده‌اند این بوده است که در پراکنده ساختن خزانه‌ی فتح‌علی‌شاه عیناً به معامله‌ی عادل‌شاه برادر نادرشاه نسبت به خزانه‌ی نادری تشبّه ورزیده است. با این حرکت بی‌خردانه ظلّ‌السّلطان خزانه‌ی مخصوص فتح‌علی‌شاه را که بیشتر وجوه نقدی آن از کمک خرجی بود که سابقاً حکومت هندوستان و دولت انگلیس به موجب عهدنامه‌ی مخصوص به ایران پرداخته بودند و فتح‌علی‌شاه اختیار آن را در دست زوجه‌ی محبوبه‌ی خود تاج‌الدّوله (طاووس خانم) گذاشته بود و اندرون آن را با لئامت و امساک خاصّی حفظ می‌کرد در مدّتی قلیل به باد فنا رفت و برای محمّد شاه که با دست تهی و کیسه‌ی خالی به تهران می‌آمد از این محل چیز قابلی نماند.»[1]
[1] - ص 179 - میرزا تقی‌خان امیر‌کبیر - عبّاس اقبال آشتیانی
2- آینه عیب‌نما، نگاهی به دوران قاجاریه، علی جلالپور، انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1394، ص 155
