فراموشخانه کریم شیره ای

فراموش‌ خانه‌ی کریم شیره‌ای

یکی از کار‌های مضحک کریم شیره‌ای تشکیل انجمن فراموش‌ خانه‌ی مسخره ‌آمیز در مقابل فراماسونری میرزا ملکم ‌خان ناظم‌الدّوله پسر میرزا یعقوب ارمنی جلفایی است. میرزا ملکم‌ خان بین سال‌های1270 و 1278 ه.ق. انجمن فراماسونری به نام فراموش‌ خانه در تهران دایر کرد و جمعی از رجال و شاهزادگان درجه یک آن زمان عضو انجمن مزبور گردیدند. ناصرالدین شاه در سال 1278 ه.ق. امریه‌ای به انحلال و تعطیل انجمن مزبور صادر کرد و در آن حکم تذّکر داده شده بود که در صورت تجدید این قبیل انجمن‌ها مؤسّسین آن به مجازات سخت خواهند رسید. بعد‌ها برای این که به مردم بفهمانند که فراموش ‌خانه و انجمن‌های فراماسونری از چه قرار بوده، رندان و درباریان برای سُخریه و تخطئه‌ی فراماسونری میرزا ملکم ‌خان و یا برای خوش‌ آمد شاه، کریم شیره‌ای دلقک دربار را وادار کردند که او هم انجمنی به نام فراموش ‌خانه تشکیل دهد و اشخاص به خصوصی را به انجمن خود دعوت کند. انجمن کریم شیره‌ای عبارت بود از چند اتاق تو در تو که در هر یک چراغ کم ‌نوری روشن کرده بودند. کسی که می‌خواست در این فراموش ‌خانه پذیرفته شود و عضویت آن را قبول کند شبانه او را به اتاق اوّل وارد می‌کردند. پس از تأمّلی چند به اتاق دوم و همین طور به ترتیب اتاق سوم و چهارم تا به اتاق آخر که می‌رسید در آن جا چراغی کم‌ نورتر از اتاق‌های دیگر قرار داده و در آن آلات گوناگون بسیار زشت و قبیح و مستهجنی در همه جای اتاق گذاشته و یا آویزان کرده و بر الواحی چند فحش‌های بسیار رکیک و زننده‌ای نوشته بودند. مضمون عبارات نوشته شده این بود که ای شخص وارد و بیننده‌ی آلات مستهجن، این فحش‌ها بر تو باشد آن چه را که در این جا به چشم دیده‌ای به خارج نقل و حکایت کنی. بیچاره آن کسی که از این اتاق‌ها با حال بُهت و خجلت و پشیمانی زیاد می‌شد. هر چه رفقا و آشنایانش از او سؤال می‌کردند که چه دیده‌ای برای ما بگو چیزی در جواب آنان نمی‌گفت و گمان می‌کردند که هر چه به چشم خود دیده تمام آن‌ها را در موقع خروج به کلّی فراموش کرده و این مسأله خود بیشتر مردم را به رفتن در این فراموش‌ خانه‌ی کذایی وادار می‌کرد.[1]

---

[1] - خلاصه‌ی صص 115 تا 117 - دلقک‌های مشهور درباری - حسین نوربخش

2 - آینه عیب‌نما، نگاهی به دوران قاجاریه، علی جلال‌پور، انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1394، ص 286