آغا نوری خواجه کیست

آغا نوری‌ یکی از خواجگان حرمسرای ناصرالدین شاه است که کلیّه‌ی ورود و خروج زنان بدون اجازه وی غیر ممکن بود. او مردی مستبد و سخت‌گیر بوده و همه‌ی زنان از وی حساب می‌بردند. تاج‌السّلطنه در خاطرات خود از او چنین یاد می‌کند «سن او تقریباً چهل، چهره‌ی زرد رنگ، خیلی کریه و بد صورت، با صوتی ناهنجار، مخصوصاً در مواقعی که به اصطلاح قرق می‌کرد صدای او را از مسافت خیلی دور می‌شد استماع کرد. همیشه شال سفیدی به روی لباس آبی ‌رنگ چرک و کثیفش بسته و دسته‌ی کلّید خیلی بزرگی را به آن آویزان کرده، چوب‌ دستِ بسیار ضخیمی ‌هم در دست داشت و خیلی سفّاک و بی‌ باک و با عموم به یک رسمیّت فوق‌العاده رفتار می‌کرد و مخصوصاً در اندرون به این خواجه سپرده شده بود و با کمال دقّت مواظب عابرین بود و هر کس به حرمسرای داخل یا خارج می‌گشت به اجازه‌ی او بود، حتّی خانم‌ها پس از تحصیل مرخّصی از اعلیحضرت سلطان باید از آغا نوری ‌خان هم اجازه گرفته، اگر اصلاح نمی‌دید مرخّصی نمی‌کرد. تقریباً سی چهل خواجه‌ای که در حرمسرای مستخدم بودند تمام از طرف اعتمادالحرم به او سپرده شده بود و در جای دیگر می‌گوید مثلاً اگر کسی در حال نزع بود و طبیب لازم می‌شد اگر بر حسب اتّفاق آغا نوری حمّام بود آن مریض باید بمیرد. بدون طبیب امکان نداشت مردی داخل حرمسرا شود جز به همراهی او، باری این بود کلّید دار و نایب مناب کلّ در حرمسرای و عمارت»[1]

---

[1] - ص 14 - خاطرات تاج‌السّلطنه - به کوشش منصوره اتحادیّه - سیروس سعدوندیان

2 - آینه عیب‌نما، نگاهی به دوران قاجاریه، علی جلال‌پور، انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1394، ص 297