محافظت و نگهبانی قصر شاه شلیمان صفوی

محافظت و نگهبانی قصر شاه سلیمان

سانسون که خود شاهد این ایّام بوده است در این مورد می‌نویسد: «در دربار ایران چهارده هزار مرد جنگی نگهداری می‌شوند که به پنج دسته‌ی مختلف تقسیم می‌گردند. دسته‌ی اول صوفی‌ها می‌باشند اگرچه همان طوری که قبلاً متذکر شده‌ام صوفی‌ها عزّت و اعتبار خود را از دست داده‌اند و به قدر سابق مورد احترام نمی‌‌باشند، معهذا محافظتِ جلوترین قسمت قصر یعنی درِ ورودی داخل قصر به عهده‌ی آن‌هاست. این دسته از دو هزار مرد تشکیل می‌شود و فرمانده آن‌ها ایشیک آقاسی می‌باشد که همان فرمانده‌ی کل «گارد» باشد. دسته‌ی دوم «جزایرچی‌»‌ها یا جزایری اندازها می‌باشند. این دسته حیاط داخل قصر را محافظت می‌کنند و از چهار هزار مرد تشکیل می‌شود و فرمانده‌ی آن‌ها توپچی باشی می‌باشد که همان فرمانده‌ی کل توپخانه است. دسته‌ی سوّم دسته‌ی «قول»‌ها یا غلامان شاه می‌باشد که رواق یا چهار طاقی بزرگی که مابین در اول و در دوم قصر وجود دارد محافظت می‌کنند. این دسته از چهار هزار نفر تشکیل می‌شود و قوللر آقاسی فرمانده‌ی آن‌ها می‌باشد. دسته‌ی چهارم تفنگداران شاه می‌باشند که مدخل یا در ورودی قصر را محافظت می‌کنند. دسته آن‌ها از دو هزار نفر تشکیل می‌شود و تفنگ چی آقاسی فرمانده آن‌ها می‌باشد. دسته‌ی پنجم دسته «قورسی یساول» می‌باشد که در حقیقت فرّاشان سوار می‌باشند. عدّه آن‌ها دو هزار نفر است و فرمانده کل ارتش شاهنشاه فرماندهی آن‌ها را به عهده دارد  در صورتی که فرمانده‌ی کل به میدان جنگ رفته باشد صاحب منصب رئیس پاسداران شاه فرماندهی آن‌ها را به عهده می‌گیرد. این عدّه شب‌ها در اطراف قصر شاه به پاسداری می‌پردازند و هنگامی که شاه سوار بر اسب به جایی می‌رود در جلوی شاه حرکت می‌کنند و مردم را دور و متفرق می‌سازند و در جلساتی که شخص دیوان بگی به محاکمه می‌پردازد این فرّاشان مردم را به سکوت دعوت می‌کنند و همچنین این‌ها مأموران توقیف و اعدام می‌باشند و همین فرّاشان هستند که هر وقت یکی از حکّام و خوانین مورد بی مهری و غضب شاه قرار می‌گیرد به دستور شاه، خان حاکم را توقیف می‌کنند و در مورد لزوم او را گردن می‌زنند.»[1]

---

[1] - سفرنامه سانسون، به اهتمام و ترجمه دکتر تقی تفضلی، 1345، صص 137 تا 140

2- آینه عیب‌نما، فریادی از کاخ‌های صفوی، علی جلال‌پور، انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1401، ص 854