تخت طاووس و الماس های بی همتا

تخت طاووس و الماس‌های بی‌همتا

در بین غنایم نادر از هند سه قطعه الماس و تخت طاووس از همه معروفتر و مشهورتر می‌باشند. واژه تخت طاووس در تاریخ کشورما در سه مورد به کار رفته است. در ابتدا با شنیدن این کلمه، ذهن‌ها متوجّه همان تخت طاووس غنیمت گرفته شده از دهلی گرایش می‌یابد که امروزه اثری از آن موجود نیست و در زمان خودِ نادر از بین رفت. دومین تخت مشهور، تختی است که به دستور نادر ساخته می‌شود که به تخت نادری معروف بوده و می‌گویند با تخت طاووس هندی برابری می‌کرده است. سوّمین تخت، تخت طاووس عهد فتحعلی شاه می‌باشد که در ابتدا به تخت خورشید معروف بود که بعداً به مناسبت وصلت پادشاه با طاووس خانم و استفاده از این تخت، بعد از آن به تخت طاووس مشهور شد که فعلاً در کاخ گلستان موجود می‌باشد.[1] تاورنیه جواهر شناس مشهور فرانسوی که در سال 1076ه.ق و در زمان اورنگ زیب به هندوستان مسافرت کرده در مورد تخت طاووس که نادر آن را به غنیمت گرفت، می‌نویسد:«بزرگترین تخت که در تالار قصر اول نهاده شده به شکل یکی از تختخواب‌های صحرایی ماست با شش پا درازی و چهار پا پهنایی، تشک کف مانند بستری گِرد است و تشک‌های اطراف مسطح است. قسمت زیرِ سایبانِ تخت با مرواریدها و الماس‌ها و کناره‌ آن با مروارید مزیّن است. در بالای تخت که به شکل طاقی است با چهار ضلع، طاووسی قرار دارد که دُمش گسترده است و همه آن با یاقوت کبود و سایر سنگ‌های رنگی پوشیده،تنه‌ی طاووس زر است و جواهرنشان، که بر سینه‌ی آن یاقوتی بزرگ نصب شده و الماسی بر سینه آویزان است به وزن پنجاه قیراط، در هر یک از طرفین طاووس یک گلدسته نصب شده که از گل‌های زریّن رنگ‌رنگ مرصّعِ مرکب است. موقعی که شاه برتخت می‌نشیند گوهری شفّاف که الماسی به وزن هشتاد یا نود قیراط بر آن نصب و دورتادور مرصّع است، طوری آویزان می‌کنند که مقابل چشم او قرار می‌گیرد. دوازده پایه که حامل تخت است با مرواریدهای گرد که هر یک ده قیراط وزن دارد، تزئین شده. این است تخت مشهور که تیمور لنگ ساختن آن را آغاز نمود و شاه جهان تمام کرد که می‌گویند صدوشصت میلیون و پانصد هزار لیره به پول ما ارزش دارد.»[2]

---

[1] - جهت اطّلاعات بیشتر در باره تخت خورشید یا تخت طاووس که در زمان فتحعلی شاه ساخته شده به کتاب آینه عیب‌نما،( نگاهی به دوره قاجاریه) از این نگارنده در صفحه 134 مراجعه  شود.

[2] - ص 62 – نادرشاه – تدوین و ترجمه صادق رضازاده شفق-  1386

3 - آینه عیب نما, نگاهی به دوران افشاریه و زندیه, علی جلال پور, انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1397, ص 235