-
تشکیلات نظامی کریم خان
شنبه 29 شهریور 1399 14:18
تشکیلات نظامی کریم‌خان بعد از سوء قصد به نادرشاه به ترتیب علیقلی‌خان (عادل‌شاه)، ابراهیم‌شاه، شاهرخ‌میرزا، میرزا سیدمحمد مجتهد و مجدّداً شاهرخ میرزا در خراسان به حکومت رسیدند. در افغانستان احمدخان ابدالی ادّعای استقلال کرد و هرات و سیستان را هم تصرّف نمود. در شمال محمدحسن‌خان قاجار و در کرمان حسین‌خان زنگنه و در همدان...
-
شاهرخ افشاری و کریم خان
شنبه 29 شهریور 1399 14:15
شاهرخ افشاری و کریم‌خان بعد از آن که نادرشاه به قتل رسید احمدخان درانی (دورانی) در افغانستان حکومتی مستقل تشکیل داد و در منطقه خراسان نیز مدّعیان متعدّد که هر یک خود را لایق‌تر از دیگری می‌دانستند به قتل و کورکردن همدیگر پرداختند. این رفتار آنان چندان هم عجیب نیست زیرا در تاریخ ایران برادرکشی و نامردی زیاد بوده و آن...
-
ابوتراب یا شاه اسماعیل سوم
شنبه 29 شهریور 1399 14:13
ابوتراب یا شاه اسماعیل سوّم میرزا ابوتراب یا شاه اسماعیل سوّم به مدّت 24 سال پادشاه ظاهری ایران بود. (1187 – 1163) در مورد انتخاب وی بدین سمت به خاطر کسب مشروعیت و طرفداری مردم از جانب مدّعیان وقت بوده است و این خود بیانگر آن است که هنوز خاطره صفویان بعد از گذشت تسلّط افاغنه و افشاریه در اذهان مردم زنده می‌باشد. دوران...
-
درآمد و خزانه کریم خان
شنبه 29 شهریور 1399 14:08
درآمد و خزانه کریم‌خان سیستم اداری در دوره زندیه همانند زمان نادرشاه برگرفته و ادامه دهنده مسیر صفویان می‌باشد و تنها در شیوه اخذ و میزان مالیات‌ها و عوارض است که شدّت و ضغف‌هایی مشاهده می‌گردد. کریم خان در جمع‌آوری مال دنیا حریص نبود و همواره سعی برآن داشت که مردم کشورش در تنگنا قرار نگیرند و به همین دلیل حاکمان...
-
سیاست داخلی کریم خان
شنبه 29 شهریور 1399 14:01
سیاست داخلی کریم‌خان هنگامی که کریم خان زند به قدرت رسید وضعیت تهاجمی دول خارجی به خصوص عثمانی و روسیه نسبت به ایران با قبل تفاوت بسیاری داشت و اگر پس از مرگ نادر همان شیوه‌ی بعد از سقوط دولت صفویه را در پیش نگرفتند، در درجه اول ناشی از اقدامات نظامی نادر می‌باشد و در مرحله بعد به ضعف درونی آن‌ها مربوط بوده است....
-
زن در حکومت کریم خان زند
جمعه 21 شهریور 1399 23:23
زن در حکومت کریم خان در اینجا صحبت از نقش زنان در دوره زندیه نیست و تنها از دیدگاه کریم خان مطرح می‌شود که وی چگونه به زن نگریسته و یا به عنوان ابزاری برای رسیدن به سیاست‌هایش از آنان استفاده کرده‌اند. از روایات چنین برمی‌آید که او تا اواخر عمر از همنشینی با زنان متعدد بی‌بهره نبوده‌اند و مهمترین دلیل آن وجود فرزندانش...
-
شیراز در زمان کریم خان زند
جمعه 21 شهریور 1399 23:21
شیراز در زمان کریم‌خان کریم‌خان بر خلاف نادرشاه هنگامی که بر رقبا غلبه یافت آرامش و آسایش مردم را در رأس برنامه خود قرار داد و همین تفکّر موجب ماندگاری و وجه تمایز وی با حاکمان دیگر در قلوب مردم شده است. او بر همین اساس در فکر انتخاب پایتخت و اسکان در جای ثابتی برآمد و شهر شیراز را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرد و...
-
کریم خان زند از دیدگاه مورخان
جمعه 21 شهریور 1399 22:58
کریم خان از دیدگاه موّرخان دکتر عبدالحسین نوایی به توصیفی مفصّل در باره شرح حال کریم خان پرداخته‌اند که گزیده‌ای از آن چنین می‌باشد: کریم خان یک فرد ایلی بود که در دامن کوه و آغوش صحرا بزرگ شده بود به همین جهت تمام خصوصیات یک فرد ایلی را در وی می‌توان جست. سادگی و شجاعت و بلند نظری و عشق و شیفتگی نسبت به آن چه موجب...
-
توجیهات مذهبی شاه تهماسب اول
شنبه 8 شهریور 1399 12:12
توجیهات مذهبی شاه طهماسب شاه تهماسب با آن که یک فرد متعصّب مذهبی بود گاهی برای تأثیر بر افکار جامعه و قزلباشان متوسّل به رؤیا و خواب دیدن امام زمان (عج) می‌شود و حتی در نامه‌هایی که به حاکمان ارسال می‌دارد خود را مقرّب خاص درگاه خداوند معرّفی می‌کند. در مورد اعتقادات و بهره برداری وی از مذهب شاید برخی نکات آن خرافاتی...
-
عقاید مذهبی شاه تهماسب اول
شنبه 8 شهریور 1399 12:10
عقاید مذهبی شاه تهماسب اول در توصیف رفتار شاه تهماسب کمتر مورّخی را می‌توان یافت که در مورد عقاید مذهبی وی سخن نگفته باشد. در زمینه و شکل گیری افکار مذهبی تهماسب باید آثار محیط زندگی و رشد نموّ وی را در کنار شاه اسماعیل و آن عقاید تبلیغی مرشدان صفوی و شیخ حیدر و شیخ جنید در نظر گرفت که در جای خود بدان اشاره گردید. در...
-
نکات ضعف کریم خان زند
چهارشنبه 5 شهریور 1399 15:41
نکات ضعف کریم‌خان کریم‌خان نیز همانند افراد دیگر در سیاست داخلی دارای لغزش‌هایی می‌باشد که در رأس آن‌ها مسأله جانشینی و بعد اغماض در مورد قاجارها به خصوص حسینقلی‌خان قاجار مشهور به جهان‌سوز است [1] که در کنار آن‌ها کور کردن شیخعلی‌خان زند و بی‌توجهی به آقامحمدخان در حاشیه قرار دارد. هنگامی که حکومت سمنان و دامغان و...
-
زکی خان کیست؟
چهارشنبه 5 شهریور 1399 15:32
زکی خان کیست؟ از آن جا که آقامحمدخان را دور دیده و ایشان از افشای قسمتی از جنایاتش زیاد ناراحت نشوند، به شرح یکی از همردیفان او به نام زکی خان زند اشاره می‌گردد. از مهمترین وقایع عصر کریم‌خان مربوط به حوادث بعد از مرگ وی می‌باشد. اختلاف و درگیری‌هایی که به مدّت 15 سال ما بین خاندان زند طول کشید و تنها نتیجه‌اش پایمال...
-
فرزندان کریم خان زند
چهارشنبه 5 شهریور 1399 15:29
فرزندان کریم‌خان کریم‌خان دارای چهار فرزند پسر و سه دختر می‌باشد که بعد از فوت پدر هر یک از آنان دچار سرنوشتی شوم شدند و به دست دشمن که هیچ، بلکه توسط نزدیک‌ترین خویشاوندان خود نابینا و مقتول گردیدند. به درستی همنشینی با حاکمان چون آتشی می‌باشد که هم می‌تواند دارای منافع و هم ضرر و زیان باشد و چه بسا که در بعضی اوقات...
-
حوادث بعد از مرگ کریم خان زند
سه‌شنبه 21 مرداد 1399 14:26
حوادث بعد از مرگ کریم‌خان یکی از اشتباهات بزرگ کریم‌خان عدم انتخاب جانشینی مناسب برای خود می‌باشد و همین که خبر فوت او انتشار یافت هر یک از مدّعیان برای رسیدن به آرزوهای خود به تکاپو افتادند و باز برادرکشی‌های تاریخ تکرار گردید.آقامحمّدخان قاجار وقایع ناگوار بعد از فوت وکیل را پیش‌بینی کرده بود و در اولین فرصت از...
-
فوت کریم خان زند
سه‌شنبه 21 مرداد 1399 14:22
نه راحت و نه رنج جهان خواهد ماند خوش باش که نه این و نه آن خواهد گلزار به غارت خزان خواهد ماند این بستن در به باغبان خواهد ماند عاشق اصفهانی مرگ کریم‌خان زند آن چه را که سرنوشت مختوم همگان می‌باشد و شاه و گدا نیز از آن گریزی نیست مسأله مرگ می‌باشد و تنها در صدادار بودن و نحوه مردن و باقی ماندن نام است که تفاوت‌هایی...
-
سوابق تاریخی طایفه زند
سه‌شنبه 21 مرداد 1399 14:18
سوابق تاریخی طایفه زند در مورد سابقه تاریخی طایفه زندیه که جزء یکی از طوایف لر می‌باشد اطّلاعات موثّقی وجود ندارد و تمامی مورّخان به دلیل کمبود این کاستی‌ها مجبور به بازگویی همان روایات اندک و یا به نقل قول از یک دیگر پرداخته‌اند. از آن جا که طایفه زند جزئی از طوایف بزرگ کرد و لر می‌باشد برای کسب اطّلاعات دقیق‌تر باید...
-
کریم خان زند
سه‌شنبه 21 مرداد 1399 14:15
عروس ملک کسی تنگ در بغل گیرد که بوسه بر دم شمشیر آبدار زند --- ظهیر فاریابی کریم‌خان زند کریم‌خان فرزند ایناق و مادرش بای‌آغا (مریم بیگم – بیگم آغا) می‌باشد. ایناق و بوداق دو برادر بودند که در طایفه زند بر سایر اقوام رتبه و برتری داشتند. ایناق دارای دو پسر به نام‌های محمّدکریم و محمّدصادق بود. هنگامی که ایناق فوت کرد...
-
پیشگفتار کتاب نگاهی به دوران قاجاریه
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:41
پیش گفتار قضاوت در مورد هر یک از سلسله‌های تاریخی تا حدّی مشکل به نظر می‌رسد و منابع تاریخی نیز به عنوان سند نمی‌تواند یک سری مطالب بی چون و چرا باشد زیرا مطالبی که موجود می‌باشد گاه با اظهارات و توضیحات و اعمال نظرات و همچنین آمیخته با دیدگاه‌های فردی توأم شده و به ثبت رسیده است. به همین دلیل افراد محقّق و دل‌سوز هم...
-
نابودی اقتصاد ایران در دوران قاجار
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:37
نابودی اقتصاد ایران در عهد قاجار همراه با فساد اداری و انعقادهای ننگینی که با کشورهای روس و انگلیس بسته شد سیستم اقتصادی ایران دچار ورشکستگی و اضمحلال گردید. تجّار و تولیدکنندگان داخلی در اثر ورود بی‌رویّه کالاهای خارجی که توان مقابله و رقابت با آن‌ها را نداشتند. هر روز ضعیف و ورشکسته‌تر می‌شدند. حتّی کشاورزان نیز...
-
کار رجال قاجار در فرنگ
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:35
کار رجال قاجار در فرنگ از زمانی که مسافرت‌های شاهان قاجار به فرنگ شروع شد شاید کورسویی امید به وجود آمد که پادشاه لحظه‌ای به فکر رفته و خواهان تغییراتی در ایران باشد؛ ولی با تأسّف باید گفت که نتایج کاملاً منفی و زیان‌بار بوده است و چنان‌که از روایات و سفر‌نامه‌ها برمی‌آید شاه و اطرافیان او فقط چشمشان ظواهر را دیده و...
-
اصطلاحات رایج در عهد قاجار
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:33
چند واژه و اصطلاح رایج آن دوره چند نمونه از واژه و اصطلاحات رایج دوره‌ی قاجاریه را که در تفهیم مطالب لازم به نظر می‌رسد عبارتند از: صاحب‌دیوان: در زمان‌های قدیم صاحب‌دیوانی از القاب شغلی و کارش این بوده که صورت اسامی حقوق‌بگیرها و اندازه‌ی مواجب آن‌ها را داشته باشد که اسم کسی از قلم نیفتد و حیف و میلی از حدود...
-
درآمد میرغضب ها
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:31
درآمد میرغضب‌ها «قاعده‌ی اعدام در پاقاپق (میدان اعدام فعلی) چنان بود که محکوم از انبار (زندان) تحویل میرغضب می‌گردید تا او را بکشد و سرش را تحویل دهد. میرغضب مردی بود خشن و موهش و دایم‌الخمر با لباس سرخ و خنجر به کمر و هیأتی کریه و کلاه‌پوست بلند پُر پشم و سبیل‌های کلفت و پریشان در کمال بدی و هیبت که دیدنش مو بر اندام...
-
مجازات های رایج در عصر قاجار
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:29
مجازات‌های رایج عصر قاجار آقامحمّدخان مؤسّس سلسله‌ی قاجاریه در قتل و جنایت اعمالی انجام داد که در تاریخ بی‌نظیر می‌باشد و مواردی از آن در قسمت شرح حال وی ذکر گردید، ولی باید در مورد او اذعان کرد که او جنایت‌کار بود ولی خیانت‌کار نبود، امّا جانشینان وی جنایت و خیانت را درهم آمیخته و در سایه‌ی خوش‌گذرانی و وطن‌فروشی و...
-
معاهده ی آخال
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:27
معاهده‌ی آخال دولت نالایق ایران که نتوانسته بود یک مشت ترکمن صحرانشین را مطیع خود سازد به دستور قبله‌ی عالم و شاه شاهان از دولت روسیه درخواست می‌کند که شرّ این ترکمن‌ها را رفع کند و آن‌ها نیزکه دنبال بهانه و وسیله‌ای برای انجام این کار می‌گشتند درخواست ملوکانه را هرچه کامل‌تر انجام داده و شرّ آن‌ها را برای همیشه از سر...
-
معاهده ی پاریس
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:25
معاهده‌ی پاریس در زمان این پادشاه منوّرالفکر و به اصطلاح بر‌تر قاجاریه نواحی وسیعی از ایران جدا گردید و حداقل دفاعی نیز نشد و به اندازه‌ی یک جو به غیرت و مردانگی شاه و درباریان فاسدش برنخورد و مناطقی از سمت جنوب شرقی را انگلیسی‌ها تا کناره‌ی رود سند را با دست آقاخان محلاّتی از ایران مجزّا کنند و نواحی دیگری را با دست...
-
معاهده ی ارزنه الروم
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:23
معاهده‌ی ارزنه‌الرّوم «این عهدنامه که آن را باید معاهده‌ی دوم ارزنه‌الرّوم نامید در یک مقدّمه و نه ماده تنظیم شده بود و در شانزدهم جمادی‌الثّانی سال 1265 ه.ق. به امضای نمایندگان روسیه و انگلیس به عنوان ناظر و ضامن اجرای معاهده آن را امضاء کردند و قرار بر این شد که نمایندگان ایران نسَخ قرارداد را به امضاء محمد شاه و...
-
عهدنامه ی ترکمنچای
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:21
عهدنامه‌ی ترکمنچای «این عهدنامه در قریه‌ی ترکمنچای که قرارگاه اردوی پاسکیویچ بود. مرکب از سردار مزبور و عبّاس میرزا و میرزا ابوالقاسم قائم مقام و آصف‌الدّوله و حاجی میرزا ابوالحسن خان شیرازی تشکیل گردید و عهدنامه‌ای در 16 فصل و یک قرارداد تجاری الحاقی در نه فصل نوشته شد و در تاریخ 5 شعبان 1243 ه.ق. مطابق با 10 فوریه...
-
عهدنامه ی گلستان
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:19
عهدنامه‌ی گلستان عهدنامه‌ی گلستان در حوالی توابع قراباغ در یازده فصل و یک مقدّمه نوشته شد و در تاریخ 29 شوّال سال 1228 ه.ق. یا 12 اکتبر1813 میلادی با حضور سفیر انگلیس و به وسیله‌ی میرزا ابوالحسن خان شیرازی نماینده‌ی ایران و نیکولا نماینده‌ی فوق‌العاده تزار روس به امضا رسید. مفاد عهدنامه‌ی گلستان به جز قسمتی که مربوط...
-
تقسیم اراضی قاجارها
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:17
تقسیم اراضی قاجارها از آن جا که پادشاهان قاجار چون سلاطین و مستبدّین گذشته خود را مطلق‌العنان و مسلّط بر ایران و مردم آن یافتند به جهت خودمحوری و همراه با این دید که تافته‌ای جدا بافته از خلایق می‌باشند خود را مالک جان و مال مردم نیز می‌دانستند و به تبع آن سرزمین‌های اجدادی را بدون توجّه به حفظ و بقا آن جزء مایملک خود...
-
سیاست کلی روس و انگلیس در دوران قاجار
پنج‌شنبه 16 مرداد 1399 14:14
سیاست کلّی روس و انگلیس در زمان قاجاریه نفوذ و دخالت استعمارگران روس و انگلیس در دوره‌ی قاجاریه بر کسی پوشیده نیست و آن‌ها نیز در جهت دست‌یابی به اهداف و خواسته‌هایشان بدون توجّه به نظر صاحبخانه در رقابت کامل بوده‌اند. بررسی تاریخ این دوره بدون توجّه به نتایج اعمال و رفتار آن‌ها ناقص خواهد بود و سیاست و اهداف کلّی...