پیام تاریخ
بحث های تاریخ ایرانپیام تاریخ
بحث های تاریخ ایرانعملکرد بانک اسقراضی روسیه
عملکرد بانک استقراضی روسیه
در سال 1904 م./ 1283 ه.ش. کنفرانسی در روسیه تشکیل می‌شود که هدف از برگزاری آن راه‌برد سیاست‌های روسیه در سال‌های آتی در ایران را می‌باشد. در این کنفرانس از چگونگی و عملکرد بانک استقراضی این گونه گزارش داده می‌شود:
«از نتایج کار بانک استقراضی در ایران راضی هستیم. این بانک با نرخ بهره‌ی نازل پنج در صد برای یک سال، پنج و نیم در صد برای دو سال و شش در صد برای سه سال به رجال ایران وام داده است. شاه ایران خرج بسیار و دخل کم دارد. او به بانک شاهنشاهی، بانک استقراضی، سه صرّافی جهانیان ارباب جمشید، اتحادّیه صرّافی تومانیانس ارمنی و خانواده‌ی لیانازوف‌ها مقروض است. به دولت فرانسه هم بابت خرید چندین قبضه توپ مقروض است. بانک روس به او و فرزندانش وام می‌دهد. بانک با سفارت ارتباط تنگاتنگی دارد و هر یک از بدهکاران را که اقدامی‌بر ضدّ سیاست ما بکند برای پرداخت بدهی‌هایش زیر فشار شدید قرار می‌دهد. شعبه‌های بانک در همه‌ی شهر‌های منطقه‌ی حریم یعنی ایالات آذربایجان و خراسان و ولایات گیلان و مازندران و استرآباد تأسیس شده است؛ البّته دولت بهیّه‌ی امپراتوری مبالغ هنگفتی در اختیار بانک قرار داده است که به شخصیّت‌های مورد نظر و همکار سفارت و کسانی که خدمات ارزنده‌ای به منافع ما می‌کنند وام‌های لازم دراز مدّت داده می‌شود، امّا آن‌ها خوب می‌دانند که اگر کمترین قدمی بر ضدّ ما بردارند بانک زندگی آن‌ها را به هم خواهد ریخت. خوش‌بختانه غیر از خود شاه که میلیون‌ها منات به ما بدهی دارد ولیعهد و حتّی دو شاهزاده‌ی ناخلف سالارالدّوله و شعاع‌السّلطنه نیز به ما بدهکارند و خودشان این نکته را خوب می‌دانند که مخالفت با خواست‌های ما به چه قیمتی برایشان تمام خواهد شد. از پانزده سال پیش به تاریخ 1891 تا کنون که بانک تأسیس شده اقدامات آن موفّقیّت‌آمیز بوده و برای هماهنگی کامل در سیاست دولت مفخم ما با اقدامات بانک ترتیبی داده شد که از سال گذشته آتاشه‌ی اقتصادی سفارت در عین حال ریاست بانک در ایران را به عهده داشته باشد و روش مشترک سیاسی بانکی اتخاذ گردد.»[1]
[1] - ص 190 - آخرین محبوبه‌ی احمدشاه قاجار - خسرو معتضد
- آینه عیب‌نما، نگاهی به دوران قاجاریه، علی جلالپور، انتشارات گفتمان اندیشه معاصر، 1394، ص 364
