برات و آئین بزرگداشت اموات

برات یا آیین گرامیداشت اموات

اصولاً مراسم تکریم و یادبود درگذشتگان قدیم و جدید در دو مرحله از سال یعنی نیمه‌ی شعبان ماه قمری و دیگری شب آخر سال شمسی و قبل از عید نوروز (پنجشنبه یا جمعه) تحت عنوان عرفه برگزار می‌شود. انجام این مراسم تقریباً مشابه یک دیگر بوده و با دعا و نیایش همراه است. یکی از مراسمی که جنبه‌ی عمومی دارد و در اکثر نواحی خاورمیانه برگزار می‌گردد بزرگداشت و احترام به اموات بین روزهای 13 تا 15 شعبان می‌باشد و به یقین در بین شیعیان از جایگاه ویژه برخوردار است. در ریشه‌یابی و وجه تسمیه‌ی این واژه عقاید گوناگون ابراز شده است. می‌دانیم که از نظر لغوی معنی برات مترادف با سند پرداخت یا حواله می‌باشد و یا این که به شکل‌های دیگر تفسیر شده است. از آن جا که فرهنگ‌ جوامع همواره تحت تأثیر عوامل مختلف از قبیل جنگ و یا تعاملات دیگر قرار داشته و ارتقا و تکامل یافته‌اند، این پرسش مطرح می‌گردد که آیا این مراسم می‌تواند ریشه در فرهنگ بین‌النهرین و بابلیان داشته باشد، زیرا یک از خدایان آن‌ها «برات بغ» نام داشت و برای جلب رضایت وی قربانی انجام می‌دادند. کوروش بزرگ نیز در هنگام فتح بابل به پرستشگاه آنان رفت و برای «برات بغ» از خدایان بابلیان برّه‌ای قربانی کرد و استفاده از بخور خوشبو را برای «برات بغ» افزایش داد. آیا این مراسم مذهبی خودمان می‌تواند ریشه در این عقاید گذشته داشته باشد؟